Het substraat is een belangrijk onderdeel van het aquarium en de vijver.
De bodem geeft ten eerste houvast aan de planten die er in staan. De wortels van deze planten vinden hun weg in de bodem, dus in het substraat. Omdat deze planten zuurstof naar de wortels brengen, zorgen de wortels er dus voor dat de bodem luchtig blijft. Ik had het hier al over in het verhaal over de wisselwerking tussen de bacteriën en plantenwortels.
Maar hierdoor ontstaat dus gelijk nog een belangrijke functie van het substraat. Het huisvest bacteriën. Hierdoor ontstaat dus eigenlijk het grootste filter van het aquarium of de vijver.
Dit betekent wel dat het aquarium behoorlijk gevuld moet zijn met planten. Niet hier en daar een klein plantje, maar een behoorlijke hoeveelheid. En dan wel planten die behoorlijke wortels aanmaken. Gelukkig doen dat de meeste planten, maar vooral de moerasplanten. Dat geldt voor zowel de vijver als het aquarium.
Sommigen zullen zeggen dat in een dikke bodem ook anaerobe bacteriën zullen ontstaan. Dit klopt. Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Ze breken ook afvalstoffen af. Alleen maken ze daar geen nitraat van, maar andere stoffen.
Alleen zullen ze niet snel de overhand krijgen als je veel wortelende planten hebt. En het liefst planten die gigantische wortelpartijen aanmaken. Want dan zijn de aerobe bacteriën in de overhand en is er niet snel iets aan de hand.
En zo zie je dat een beetje vuil op de bodem geen probleem hoeft te zijn, want deze worden al snel door de bacteriën in de bodem opgenomen en afgebroken.